Tìm hiểu về bụi siêu mịn PM1.0, PM0.3, PM0.1 - Tác hại và giải pháp phòng tránh hiệu quả

Bụi siêu mịn PM1.0, PM0.3 và PM0.1 đang được ví như những sát thủ vô hình, bởi chúng nhỏ đến mức mắt thường không thể nhìn thấy, nhưng lại có khả năng gây hại nghiêm trọng đối với sức khỏe và môi trường. Vậy PM1.0, PM0.3 và PM0.1 là gì? Chúng nguy hiểm như thế nào và cách phòng tránh ra sao? Cùng tìm hiểu nhé!

Chỉ số chất lượng không khí hiện nay đang ở mức báo động, nhất là ở hai thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM. Đặc biệt, có những nguy hiểm mà chúng ta không thể nhìn thấy bằng mắt thường như bụi siêu mịn PM1.0, PM0.3 và PM0.1.

Chúng là những tác nhân có thể len lỏi vào sâu trong cơ thể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Hiểu rõ về bụi siêu mịn sẽ giúp bạn nhận thức rõ hơn về chất lượng không khí xung quanh, từ đó biết cách bảo vệ bản thân và gia đình khỏi các tác động nguy hiểm này.

1. Bụi siêu mịn là gì?

Bụi siêu mịn là các hạt bụi có kích thước cực nhỏ, khó nhìn thấy bằng mắt thường, tồn tại lơ lửng trong không khí, có đường kính nhỏ hơn 1 micromet (μm).

Nhờ kích thước siêu nhỏ, chúng có thể dễ dàng xâm nhập vào hệ hô hấp, thậm chí vào máu, vượt qua các hàng rào bảo vệ tự nhiên và gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng. Bụi siêu mịn bao gồm:

PM1.0: Những hạt có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 1 μm.

PM0.3: Hạt bụi có kích thước dưới 0.3 μm, tương đương với các loại vi khuẩn và virus.

PM0.1: Còn gọi là bụi nano, có kích thước không quá 0.1 μm (100 nm), thuộc nhóm bụi nhỏ nhất và nguy hiểm nhất.

Để dễ hiểu hơn, một sợi tóc người có đường kính khoảng 50-70 μm, lớn hơn hạt PM0.1 khoảng 500-700 lần. Với kích thước siêu nhỏ, các hạt này không bị trọng lực hút xuống mà lơ lửng trong không khí nhờ chuyển động hỗn loạn của các phân tử khí.

2. Nguyên nhân gây ra bụi siêu mịn PM1.0, PM0.3, PM0.1

Bụi siêu mịn được sinh ra từ nhiều nguồn khác nhau, có thể xuất phát từ các hoạt động của con người và trong tự nhiên. Mỗi nguồn phát sinh đều có cơ chế đặc thù, góp phần vào sự ô nhiễm không khí nghiêm trọng mà chúng ta đang phải đối mặt.

2.1 Từ các hoạt động của con người

Tác nhân chính tạo ra bụi siêu mịn xuất phát từ các hoạt động của con người trong đời sống và sản xuất. Cụ thể:

Khí thải giao thông: các phương tiện di chuyển như xe máy, xe ô tô… phát sinh lượng lớn khói và bụi siêu mịn trong quá trình đốt cháy nhiên liệu không hoàn toàn. Tại các đô thị lớn, mật độ phương tiện cao khiến loại bụi này trở thành nguồn ô nhiễm chính, đặc biệt trong giờ cao điểm.

Hoạt động công nghiệp: các nhà máy sử dụng than, dầu, khí tự nhiên thường thải ra khí độc và bụi siêu nhỏ. Khí thải như sulfur dioxide (SO₂) và nitrogen dioxide (NO₂) có thể chuyển hóa thành bụi mịn qua phản ứng hóa học, gây ô nhiễm không khí tại khu vực lân cận và có thể lan rộng ra các nơi khác.

Trong sinh hoạt: việc sử dụng bếp than, củi trong đun nấu hay đốt rác thải tại gia đình là nguồn phát sinh phổ biến của bụi siêu mịn. Khói từ những hoạt động này chứa nhiều hạt bụi cực nhỏ, dễ dàng xâm nhập vào không khí trong nhà. Đây là vấn đề đặc biệt nghiêm trọng tại các vùng nông thôn hoặc khu vực sử dụng nhiên liệu truyền thống (nấu bếp than, bếp củi…).

Trong xây dựng: quá trình xây dựng hoặc phá dỡ vật liệu xây dựng như xi măng và bê tông tạo ra một lượng lớn bụi mịn.

2.2 Từ tự nhiên

Các hiện tượng tự nhiên cũng góp phần tạo ra bụi siêu mịn, chẳng hạn:

Cháy rừng: các đám cháy rừng, dù do tự nhiên hay con người gây ra đều phát tán lượng lớn khói và bụi siêu mịn. Chúng không chỉ ảnh hưởng đến khu vực xung quanh mà còn có thể lan truyền xa nhờ sức gió, ảnh hưởng đến chất lượng không khí tại những nơi cách xa hàng trăm kilomet.

Núi lửa phun trào: khi núi lửa phun trào, tro bụi được giải phóng vào bầu khí quyển, chứa nhiều hạt siêu nhỏ. Các hạt bụi này thường lơ lửng trong không khí trong thời gian dài, làm giảm chất lượng không khí trên phạm vi rộng.

3. Tác hại khôn lường của bụi siêu mịn PM1.0, PM0.3, PM0.1

Bụi siêu mịn là mối đe dọa "thầm lặng" vì chúng không chỉ gây ảnh hưởng đến hệ hô hấp mà còn tác động sâu sắc đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể.

3.1 Đối với sức khỏe

Xâm nhập hệ hô hấp: Các hạt PM1.0 và PM0.3 đi sâu vào phổi, trong khi PM0.1 có thể vượt qua phế nang và đi vào máu.

Gây bệnh tim mạch: Các hạt siêu nhỏ trong máu góp phần hình thành mảng bám trong động mạch, dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, và nguy cơ đột quỵ.

Tác động lên não: PM0.1 có thể vượt qua hàng rào máu não, gây viêm và làm tổn thương các tế bào thần kinh, tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và Parkinson.

Nguy cơ ung thư: Bụi siêu mịn mang theo kim loại nặng và các hợp chất độc hại, làm tăng nguy cơ ung thư, đặc biệt là ung thư phổi.

Kích ứng và viêm nhiễm: Chúng gây kích ứng đường hô hấp, làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn, viêm phổi và viêm phế quản mạn tính.

3.2 Đối với môi trường

Bụi siêu mịn làm giảm chất lượng không khí, ảnh hưởng đến hệ sinh thái tự nhiên, làm suy giảm chất lượng đất và nước.

Ngoài ra, bụi mịn còn gây hiện tượng mù khô, có thể khiến tầm nhìn giảm sút, gây khó khăn cho các hoạt động giao thông, đặc biệt là đường bộ và hàng không, làm tăng nguy cơ tai nạn.

4. Giải pháp phòng ngừa bụi siêu mịn PM1.0, PM0.3, PM0.1

Để bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu rủi ro từ bụi siêu mịn, cần áp dụng tốt các giải pháp sau:

4.1 Giải pháp cho cộng đồng

Dùng phương tiện công cộng: Chuyển sang xe buýt, tàu điện, hoặc phương tiện giao thông công cộng khác để giảm số lượng xe cá nhân trên đường.

Khuyến khích xe điện và xe đạp: Hạn chế phương tiện chạy bằng xăng hoặc dầu, thay vào đó sử dụng xe điện, xe đạp để giảm lượng khí thải sinh bụi.

Tăng cường không gian xanh: Đặt các loại cây lọc không khí như lưỡi hổ, dương xỉ trong nhà để cải thiện chất lượng không khí.

Giảm đốt rác và nhiên liệu: Khuyến khích sử dụng các công nghệ xử lý rác thải hiện đại thay vì đốt, hạn chế sử dụng bếp than và củi trong sinh hoạt.

4.2 Biện pháp bảo vệ bản thân

Hạn chế ra ngoài: Hạn chế di chuyển hoặc tham gia các hoạt động ngoài trời vào những thời điểm không khí ô nhiễm cao, đặc biệt là giờ cao điểm giao thông hoặc khi có cảnh báo chất lượng không khí kém.

Sử dụng khẩu trang: Đeo khẩu trang N95 hoặc N99 để lọc hiệu quả bụi siêu mịn khi ra ngoài. Các loại khẩu trang thông thường không đủ khả năng ngăn chặn bụi có kích thước nhỏ như PM0.1.

Đóng kín cửa sổ: Giữ không gian trong nhà kín gió, đặc biệt vào những ngày chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở mức báo động.

Ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như trái cây, rau xanh, và các loại hạt giúp tăng cường sức đề kháng, giảm tác động từ bụi mịn.

4.3 Sử dụng công nghệ làm sạch không khí

Một trong những giải pháp hiệu quả để ngăn chặn bụi mịn PM1.0, PM0.3 và PM0.1 là sử dụng các thiết bị làm sạch không khí như: máy lọc không khí, máy hút ẩm, hút bụi… được trang bị màng lọc HEPA hoặc màng lọc than hoạt tính.

Màng lọc HEPA (High-Efficiency Particulate Air) có khả năng giữ lại tới 99,97% các hạt bụi siêu nhỏ, thậm chí kích thước chỉ 0.3 micromet. Trong khi đó, màng lọc than hoạt tính hấp thụ các khí độc hại và loại bỏ mùi khó chịu, giúp cải thiện chất lượng không khí trong không gian sống.

Kết hợp hai công nghệ này không chỉ loại bỏ hiệu quả bụi mịn mà còn giảm thiểu tối đa các tác nhân gây hại đến sức khỏe, mang lại bầu không khí trong lành và an toàn.

Trước những mối đe dọa từ các loại bụi siêu mịn như PM1.0, PM0.3 và PM0.1, việc hiểu rõ và chủ động bảo vệ sức khỏe là điều vô cùng cần thiết. Đừng để những kẻ thù vô hình này âm thầm gây hại cho bạn và gia đình.

Nếu bạn đang tìm kiếm máy lọc không khí hoặc máy hút ẩm làm sạch không khí và loại bỏ bụi mịn hiệu quả, hãy liên hệ đến thông tin dưới đây. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn để đem lại bầu không khí trong lành và bảo vệ sức khỏe toàn diện!

CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI BIGMART

Địa chỉ 1: 88B đường số 51, Phường 14, Quận Gò Vấp, TP.HCM

Địa chỉ 2: Số 105 đường Louis 7, Khu đô thị Louis City Hoàng Mai, Hoàng Văn Thụ, Hoàng Mai, Hà Nội

Hotline: 028 73 00 99 73 - 024 73 00 99 73